Introductie
Binnen de Drechtsteden werken zeven gemeenten vernieuwend en effectief samen. Om de verschillen te overbruggen en gezamenlijk belang voor de toekomst te borgen is de Economic Development Board Drechtsteden (EDBD) in het leven geroepen. Dit is een strategisch samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid in de Drechtsteden, met als drijfveer een sterkere economische regio die positief scoort op werkgelegenheid, wonen en opleiden. Het Drechtstedengebied wil zichzelf prominenter en positiever op de kaart zetten en daarbij nieuwe kansen voor economische groei ontwikkelen.
Het gebied, dat drie rivieren, drie steden en meerdere gemeenten omvat, is niet alleen landschappelijk gevormd door het water, maar ook economisch. Het water scheidt de gemeenten fysiek, maar verbindt ze tegelijkertijd ook. De ligging aan datzelfde water is voor alle steden de grootste bestaansreden: ontstaan en voortbestaan. Het water bleef bondgenoot en vijand tegelijkertijd. Samenwerking was en is noodzakelijk om droge voeten te houden. De Drechtsteden, die in vroeger dagen elkaars concurrenten waren, vormen nu een regio waarin veel samengewerkt wordt.
In dit gebied waar het water van verschillende rivieren samenvloeit, zijn meer dan 800 maritieme bedrijven gevestigd, voor een deel internationaal toonaangevend in de maritieme maakindustrie en waterbouw. Ze vormen een hecht cluster met veel onderlinge relaties. Veel van deze ondernemingen met wereldfaam zijn familiebedrijven met een sterk religieuze achtergrond; godvrezend, zoals de hele regio. Bescheidenheid is alles, God krijgt alle eer.
Opdracht
Het wordt tijd dat men op grotere schaal hoort en ziet waartoe deze regio in staat is, hoe mooi het landschap is en hoeveel potentie het gebied heeft. Daarom is het van belang dat de Drechtsteden gaan werken aan hun imago, niet alleen voor bezoekers, maar ook voor inwoners, want daarbij hoort ook de eigen trots: trots op hun werk, trots op hun faam en trots op het fantastische gebied.
De EDBD klopte daarom aan bij Mothership met de vraag een visie te ontwikkelen om de Drechtsteden met behulp van kunst en communicatie op de kaart te zetten.
Concept
Het team van Mothership verwerkte de lokale geschiedenis tot een concept waarbij alles draait om het water.
Om aan te geven waarin het belang van de regio ligt, gaat Motherships visie niet zomaar uit van het plaatsen van nieuwe elementen. Het is veel interessanter om de kwaliteit van het gebied te benadrukken door ook bestaande objecten iconisch te maken; het gebruikmaken van bekende bouwwerken die voor de regio van essentieel belang zijn. Het concept richt zich daarom op de beide fysieke verbindingen binnen de Drechtsteden: het alomtegenwoordige water en de bruggen daarover.
Drie bruggen zijn met name van betekenis voor de connectie tussen de in het gebied gelegen steden en bedrijventerreinen: de Papendrechtse brug (1) tussen Papendrecht en Dordrecht, de Zwijndrechtse brug (2) tussen Dordrecht en Zwijndrecht en die (3) tussen Alblasserdam en Hendrik-Ido-Ambacht. Het water dat de regio scheidt laten we tegelijkertijd zien als het water dat de regio verbindt.
Temidden van deze verbindingen wordt het Drierivierenpunt waar de Noord, de Beneden-Merwede en de Oude Maas samenstromen gemarkeerd op een manier die het water van drie rivieren letterlijk en figuurlijk samenbrengt in een innovatief en spectaculair icoon.
We zetten in op een groeiend aantal bezoekers dat hun ervaringen deelt op social media en op toenemende trots van bewoners. We doen dat samen met een groot aantal partijen uit de regio.
Iconische ingrepen
Met vier grote ingrepen vormen we één icoon, een symbool voor de regio.
Drie bestaande bruggen geven we met behulp van innovatieve techniek die uit de regio komt een nieuw gezicht: dat van de kracht van innovatie en samenwerking.
Rol Mothership
Motherships expertise op het gebied van de communicatie van identiteit en imago door kunst bewees zich bij het ontwikkelen van de visie en het concept voor de iconen voor de Drechtsteden. Haalbaarheidsonderzoek wees uit dat de plannen op sommige punten nader onderzocht, aangepast of herzien moeten worden. Daar zetten we de komende tijd op in. Daarnaast wordt begonnen met de realisatie van het eerste icoon.
Al eerder bewoog Mothership zich als spin in het web tussen verschillende partijen en ook nu creëren we op deze manier draagvlak. Door in te zetten op samenwerking met partijen uit de regio ontstaat er een grote betrokkenheid. Hierdoor komen ook lokale partijen met elkaar in contact die elkaar eerder nog niet vonden.
In de media
Brug 1 De Bekroning
De brug heeft weinig ‘body’, met een fragiele belijning en weinig poespas. Ze past wel bij het imago van het Drechtstedengebied: goed functionerend, maar weinig uitstraling en als zodanig ‘onzichtbaar’. We willen de brug niet verbergen, maar juist haar sierlijke vorm als uitgangspunt nemen om haar om te toveren in een spraakmakend icoon. Daarom stellen we voor de brug zelf licht te laten geven met stralen vanaf haar verlichte boog. Vijftien spots schijnen als een kroon vanaf de bovenzijde van de brug de lucht in. Zo weerspreekt de brug haar eigen onopvallende karakter en verandert in een letterlijk stralend icoon, dat het imago van de regio gaat verlichten…
Brug 2 GLOW
De stoere, lage spoorbrug heeft naast het vaste deel ook een beweegbaar deel. De draagconstructie hiervan vormt een groot kubusachtig volume dat op die locatie een bijna sciencefictionachtige uitstraling krijgt. .Ze contrasteert mooi met het historische karakter van de stad Dordrecht. De brug past bij het imago van het Drechtstedengebied: functioneel en stoer. Omdat de brug zo opvallend is, is ze het ideale icoon voor de regio.
We stellen we voor om de brug niet te profileren door haar te bewerken, maar om de stoere vorm puur voor zichzelf te laten spreken, met name het omhoog rijzende volume.
Dat doen we door de constructie met glow-in-the-dark pigment te behandelen zodat de brug in donkere uren en tijden oplicht. Naar de technische mogelijkheden wordt momenteel onderzoek gedaan.
Brug 3 Motel KInderdijk
Kunstenaar/architect John Körmeling tekende in 2017 hotelkamers op de bogen van de brug over de Noord. Jaap den Ouden (oud-directeur van bruggenbouwer Mercon Steel) bedacht er een restaurant bovenop, met vrij zicht naar alle kanten. Mothership werd gevraagd deze schets een stap verder te brengen tot een heus plan. We doen dat in samenhang met de twee andere bruggen.
In verband met veiligheid bleek het niet mogelijk om gasten te laten overnachten op de brug. Wel mag er een overdekt platform, een uitijkpunt met bijeenkomstmogelijkheid, bovenop de constructie gebouw worden. Hierbij blijft het unique selling point van de locatie centraal staan: het uitzicht en met name het prachtige licht vanaf zonsopkomst tot en met zonsondergang. Het typisch Hollandse licht over het waterland is voor iedereen bijzonder, maar zal vooral ook aantrekkelijk zijn voor de vele toeristen die ook Kinderdijk aandoen. De mogelijkheid om die pure schoonheid te ervaren is dan ook de kern van een alternatief in de vorm van een uitkijkpunt met dezelfde iconische en absurdistische uitstraling als het motel. Dit plan wordt momenteel nader onderzocht.
Licht water: Drierivierenpunt
In het midden van de Drechtsteden bevindt zich het Drierivierenpunt. Hier stromen de Noord, de Beneden-Merwede en de Oude Maas samen. Door het grote aantal maritieme bedrijven in de buurt en het belang van dit knooppunt voor de binnenvaart zijn hier altijd beroepsmatige scheepsbewegingen. Tel daarbij op een groot aantal recreatieve vaartuigen en je hebt het drukst bevaren knooppunt van Europa, met 150.000 passerende schepen per jaar.
Temidden van die samenstromende rivieren markeren we dit belangrijke middelpunt. Het aanvankelijke plan, een interactieve fontein die vanaf drie kanten altijd het midden zou vinden, kon vanwege de veiligheidsvoorschriften niet uitgewerkt worden. Het alternatief dat nu nader onderzocht wordt is een lichtfontein die vanaf de drie oevers met bijzondere versblijfsplekken hoog boven het water het land en de Drechtsteden verbindt. De weerkaatsing van de stralen in het water leidt tot een verdubbeling van het beeld dat zo adembenemend mooi wordt. De lichtstralen zijn interactief en kunnen reageren op instructies van de toeschouwers, binnen vastgestelde veiligheidsmarges zoals frequentie en kleur.
Om de verblijfplaatsen ook overdag een extra laag te geven waardoor ze vaak bezocht zullen gaan worden, stellen we voor om de drie locaties te voorzien van real life informatie over de schepen op de rivier. Deze mogelijkheden worden momenteel onderzocht.